Mikrobiota, bakterie jelitowe: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
Linia 29: | Linia 29: | ||
Mikrobiota jelitowa, składająca się z różnorodnych mikroorganizmów, w tym '''bakterii, wirusów, grzybów i archebakterii''', ma zdolność do syntezowania lub przekształcania szerokiej gamy związków chemicznych. Te związki mogą wpływać na różne aspekty zdrowia gospodarza, w tym na metabolizm, funkcję immunologiczną i neurologiczną. Oto '''20 najważniejszych''' różnych grup związków chemicznych, które mikrobiota jelitowa jest w stanie wyprodukować: | Mikrobiota jelitowa, składająca się z różnorodnych mikroorganizmów, w tym '''bakterii, wirusów, grzybów i archebakterii''', ma zdolność do syntezowania lub przekształcania szerokiej gamy związków chemicznych. Te związki mogą wpływać na różne aspekty zdrowia gospodarza, w tym na metabolizm, funkcję immunologiczną i neurologiczną. Oto '''20 najważniejszych''' różnych grup związków chemicznych, które mikrobiota jelitowa jest w stanie wyprodukować: | ||
* '''Witaminy''', w tym: | |||
* '''Witaminy''', w tym | ** '''Tiamina''' (witamina B1) | ||
** '''Tiamina''' (witamina B1) | |||
** '''Ryboflawina''' (witamina B2) | ** '''Ryboflawina''' (witamina B2) | ||
** '''Kwas pantotenowy''' (witamina B5) | ** '''Kwas pantotenowy''' (witamina B5) | ||
** '''Biotyna''' (witamina B7) | ** '''Biotyna''' (witamina B7) | ||
** '''Kwas foliowy''' (witamina B9) | ** '''Kwas foliowy''' (witamina B9) | ||
** '''Kobalamina''' (witamina '''B12''') | ** '''Kobalamina''' (witamina '''B12''') | ||
Linia 41: | Linia 40: | ||
* '''Aminokwasy''', w tym niektóre aminokwasy egzogenne, które organizm nie jest w stanie sam wyprodukować. | * '''Aminokwasy''', w tym niektóre aminokwasy egzogenne, które organizm nie jest w stanie sam wyprodukować. | ||
* '''Neuroprzekaźniki''', jak serotonina i gamma-aminomasłowy kwas (GABA), wpływające na nastrój i funkcje mózgu. | * '''Neuroprzekaźniki''', jak serotonina i gamma-aminomasłowy kwas (GABA), wpływające na nastrój i funkcje mózgu. | ||
* '''Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA)''', takie jak kwas masłowy, kwas propionowy i kwas octowy, które są kluczowe dla zdrowia jelit i mają działanie przeciwzapalne. | |||
* '''Poliaminy''', takie jak putrescyna, spermidyna i spermina, które są ważne dla proliferacji komórek i różnicowania. | * '''Poliaminy''', takie jak putrescyna, spermidyna i spermina, które są ważne dla proliferacji komórek i różnicowania. | ||
* '''Indole''' i pochodne indoli, wpływające na barierę jelitową i funkcje immunologiczne. | * '''Indole''' i pochodne indoli, wpływające na barierę jelitową i funkcje immunologiczne. | ||
Linia 51: | Linia 51: | ||
* '''Trimetyloamina''' (TMA), w wątrobie do trimetyloaminy-N-tlenku (TMAO), związanego z chorobami sercowo-naczyniowymi. | * '''Trimetyloamina''' (TMA), w wątrobie do trimetyloaminy-N-tlenku (TMAO), związanego z chorobami sercowo-naczyniowymi. | ||
* '''Histamina''', która może wpływać na reakcje alergiczne i procesy zapalne. | * '''Histamina''', która może wpływać na reakcje alergiczne i procesy zapalne. | ||
* '''Enzymy''', | * '''Enzymy''', w tym: | ||
** '''Beta-glukanaza:''' rozkłada beta-glukany, polisacharydy występujące w ścianach komórkowych roślin. | ** '''Beta-glukanaza:''' rozkłada beta-glukany, polisacharydy występujące w ścianach komórkowych roślin. | ||
** '''Celulaza''': pomaga w rozkładzie celulozy, głównego składnika błonnika roślinnego. | ** '''Celulaza''': pomaga w rozkładzie celulozy, głównego składnika błonnika roślinnego. | ||
Linia 100: | Linia 100: | ||
* '''Leki:''' nie tylko antybiotyki, ale także NLPZ, inhibitory pompy protonowej, które mogą zaburzać mikrobiotę jelitową. | * '''Leki:''' nie tylko antybiotyki, ale także NLPZ, inhibitory pompy protonowej, które mogą zaburzać mikrobiotę jelitową. | ||
* '''Używki:''' kofeina, teina, dopalacze itp. | * '''Używki:''' kofeina, teina, dopalacze itp. | ||
== Mikrobiomika == | |||
'''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Mikrobiomika Mikrobiomika]''' to interdyscyplinarna dziedzina nauki zajmująca się badaniem mikrobiomów, czyli zbiorowych społeczności mikroorganizmów (takich jak bakterie, wirusy, grzyby, i inne mikroby) występujących w określonych środowiskach, w tym na i w ciele ludzkim. Głównym celem mikrobiomiki jest zrozumienie struktury, funkcji i dynamiki mikrobiomów oraz ich wpływu na zdrowie i choroby gospodarza. | |||
=== Kluczowe obszary mikrobiomiki: === | |||
* '''Analiza składu mikrobiomu:''' Identyfikacja i klasyfikacja gatunków mikroorganizmów obecnych w próbkach z różnych środowisk, w tym z jelit, skóry, jamy ustnej i innych części ciała człowieka. | |||
* '''Funkcjonalność mikrobiomu''': Badanie roli mikrobiomu w metabolizmie, regulacji układu odpornościowego, ochronie przed patogenami i innych procesach biologicznych. | |||
* '''Interakcje mikrobiom-gospodarz:''' Analiza wzajemnych oddziaływań między mikrobiotą a jej gospodarzem, w tym wpływu mikrobioty na zdrowie i rozwój chorób. | |||
* '''Dynamika zmian w mikrobiomie:''' Obserwacja, jak różne czynniki, takie jak dieta, antybiotyki, styl życia i środowisko, wpływają na skład i funkcjonowanie mikrobiomu. | |||
== Human Microbiome Projekt 2007 == | |||
'''Human Microbiome Project''' (HMP), czyli Projekt Mikrobiomu Człowieka, to inicjatywa badawcza uruchomiona w 2007 roku przez '''National Institutes of Health''' (NIH) w Stanach Zjednoczonych. Jej głównym celem jest zbadanie i charakteryzowanie mikrobiomu człowieka, aby zrozumieć jego rolę w zdrowiu i chorobach. Projekt ten ma na celu mapowanie mikrobioty obecnej w różnych częściach ciała ludzkiego, w tym w przewodzie pokarmowym, na skórze, w jamie ustnej, w nosie, w układzie oddechowym, urogenitalnym i innych, i określenie, jak zmiany w tych mikrobiologicznych wspólnotach mogą wpływać na ryzyko rozwoju chorób. | |||
== Milion Microbiome of Humans - Projekt 2019 == | |||
[https://www.pap.pl/mediaroom/1572754%2Cmgi-umozliwia-skompletowanie-prawie-60-000-probek-w-ramach-projektu-million link do więcej informacji] | |||
'''Milion Microbiome of Humans''' Project (MMHP) to międzynarodowa inicjatywa badawcza, której celem jest zsekwencjonowanie mikrobiomu '''od miliona ludzi''' z różnych regionów świata, aby stworzyć najobszerniejszą bazę danych na temat mikrobioty ludzkiej. Projekt ten ma na celu głębsze zrozumienie złożonych '''wzajemnych relacji między mikrobiotą a zdrowiem ludzi''', a także identyfikację wzorców mikrobioty związanych z różnymi stanami zdrowia, chorobami, dietami, stylami życia oraz wpływami środowiskowymi. | |||
Podobnie jak Human Microbiome Project, MMHP skupia się na analizie mikroorganizmów znajdujących się w różnych środowiskach ciała ludzkiego, w tym w przewodzie pokarmowym, na skórze, w jamie ustnej i innych. Jednak zakres MMHP jest szerszy ze względu na planowaną liczbę uczestników i zasięg geograficzny, co ma na celu uchwycenie większej różnorodności mikrobiologicznej. | |||
Projekt ten dąży do osiągnięcia kilku kluczowych celów: | |||
* Zwiększenie zrozumienia wpływu mikrobiomu na zdrowie i choroby. | |||
* Rozwój personalizowanych podejść medycznych opartych na charakterystyce mikrobiomu. | |||
* Promowanie nowych strategii interwencyjnych, w tym probiotyków, prebiotyków i diety, dla poprawy zdrowia publicznego. | |||
Przez zastosowanie zaawansowanych technik sekwencjonowania i analizy danych, MMHP ma potencjał do przyczynienia się '''do rewolucji w medycynie, umożliwiając rozwój nowych terapii''' ukierunkowanych na mikrobiom oraz dostarczając wiedzy potrzebnej do zapobiegania chorobom i promowania zdrowia na poziomie globalnym. | |||
== Fakty i Mity - Mikrobiota jelitowa == | |||
'''Fakty:''' | |||
# '''Nie ma dobrych i złych bakterii''' – najważniejsza jest równowaga | |||
# '''Symbioza z żywicielem jedyne dobro''' - stać Cię na to? | |||
# '''Nie ma jednego idealnego mikrobiomu''' - jest indywidualny | |||
# '''Mikrobiota zmienia się w czasie''' - warto wiedzieć | |||
# '''Odpowiednia dieta promuje zdrowie mikrobioty''' - i Twoje | |||
'''Mity:''' | |||
# Im więcej szczepów w probiotykach, tym lepiej | |||
# Probiotyki leczą | |||
# Kiszonki są probiotykami | |||
szczegóły i na podstawie: [https://www.hellozdrowie.pl/mikrobiota-jest-jak-odcisk-palca-czyli-fakty-i-mity-na-temat-mikrobioty-jelitowej-i-probiotykow/ artykułu w Hellozdrowie.pl] | |||
opracowanie na podstawie [https://chat.openai.com/share/a4ab66c7-216b-432d-8365-fc37737a5eae oryginalny tekst zebrany przez ChatGPT4] i późniejszej korekty merytorycznej | opracowanie strony na podstawie [https://chat.openai.com/share/a4ab66c7-216b-432d-8365-fc37737a5eae oryginalny tekst zebrany przez ChatGPT4] i późniejszej korekty merytorycznej |
Wersja z 11:03, 30 mar 2024
Co to jest Mikrobiom, mikrobiota, bakterie jelitowe?
Mikroorganizmy są najstarszymi mieszkańcami naszej planety, dominującym życiem w kontekście biomasy (>50%) i różnorodności. Od zarania dziejów, mikroorganizmy adaptowały się do różnorodnych środowisk, od głębin oceanów po górskie szczyty, włącznie z naszymi jelitami. Dominacja mikroorganizmów wynika nie tylko z ich zdolności do przetrwania w ekstremalnych warunkach, ale także z ich kluczowej roli w utrzymaniu życia na Ziemi, w tym degradacji materii organicznej i produkcji tlenu.
W kontekście mikrobioty jelitowej, prehistoryczne korzenie mikroorganizmów podkreślają ich stabilność i przystosowanie do przetwarzania naturalnych, nieprzetworzonych pokarmów, w przeciwieństwie do nowoczesnych, przetworzonych produktów żywnościowych.
Mikrobiota jelitowa jest zdolna do produkcji kluczowych substancji odżywczych. Ewolucyjna adaptacja mikrobioty do diety bogatej w produkty nieprzetworzone podkreśla znaczenie takiej diety dla wspierania zdrowej mikroflory jelitowej oraz całego organizmu. I jest jedynym czynnikiem do utrzymania Symbiozy.
100% symbiozy naturalnej zachodzi, gdy dieta opiera się wyłącznie na produktach nieprzetworzonych. Tylko taka dieta sprzyja rozwojowi mikroorganizmów, które ewoluowały, aby współpracować z naszym organizmem
Co potrafi Mikrobiota - fabryka BIO-chemiczna mikro-Specjalistów?
Wybrane grupy związków chemicznych, które potrafią utworzyć bakterie, grzyby i inne mikroby:
Zanim się zapoznasz postaw sobie pytania:
- Jak funkcjonuje Mikrobiota zdziesiątkowana, nieliczna gatunkowo? A jak różnorodna i liczna w szczepy?
- Jak funkcjonuje Mikrobiota na produktach przetworzonych, lekach, konserwantach?
- Jak wpływają produkty przetworzone na różnorodność mikrobioty jelitowej?
- W jaki sposób dieta bogata w produkty nieprzetworzone wspiera zdrowie mikrobioty jelitowej?
- Czy produkty przetworzone mogą przyczyniać się do dysbiozy jelitowej?
- Jakie są długoterminowe efekty stosowania diet opartych na produktach przetworzonych dla składu i funkcjonowania mikrobioty?
- W jaki sposób dieta bogata w produkty nieprzetworzone moduluje produkcję kluczowych metabolitów przez mikrobiotę jelitową?
- Jak zmiana z diety opartej na produktach przetworzonych na dietę bogatą w produkty nieprzetworzone wpływa na stan zapalny w organizmie związany z mikrobiotą jelitową? - nie wolno za szybko zmieniać!
- Czy regularne spożywanie produktów nieprzetworzonych może odwrócić negatywne skutki długotrwałej ekspozycji na produkty przetworzone na mikrobiotę jelitową?
- Jak szybko mikrobiota jelitowa reaguje na zmianę diety z przetworzonej na nieprzetworzoną?
BIO produkty mikro-Specjalistów:
Mikrobiota jelitowa, składająca się z różnorodnych mikroorganizmów, w tym bakterii, wirusów, grzybów i archebakterii, ma zdolność do syntezowania lub przekształcania szerokiej gamy związków chemicznych. Te związki mogą wpływać na różne aspekty zdrowia gospodarza, w tym na metabolizm, funkcję immunologiczną i neurologiczną. Oto 20 najważniejszych różnych grup związków chemicznych, które mikrobiota jelitowa jest w stanie wyprodukować:
- Witaminy, w tym:
- Tiamina (witamina B1)
- Ryboflawina (witamina B2)
- Kwas pantotenowy (witamina B5)
- Biotyna (witamina B7)
- Kwas foliowy (witamina B9)
- Kobalamina (witamina B12)
- Witamina K
- Witamina K2 (menachinon)
- Aminokwasy, w tym niektóre aminokwasy egzogenne, które organizm nie jest w stanie sam wyprodukować.
- Neuroprzekaźniki, jak serotonina i gamma-aminomasłowy kwas (GABA), wpływające na nastrój i funkcje mózgu.
- Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), takie jak kwas masłowy, kwas propionowy i kwas octowy, które są kluczowe dla zdrowia jelit i mają działanie przeciwzapalne.
- Poliaminy, takie jak putrescyna, spermidyna i spermina, które są ważne dla proliferacji komórek i różnicowania.
- Indole i pochodne indoli, wpływające na barierę jelitową i funkcje immunologiczne.
- Bile acids (kwasy żółciowe) i ich metabolity, które są ważne dla trawienia i absorpcji tłuszczów oraz regulacji metabolicznej.
- Fenolowe związki, w tym pochodne kwasu fenolowego, działające jako antyoksydanty.
- Endokannabinoidy, które mogą wpływać na stan zapalny, apetyt i nastrój.
- Peptydy bioaktywne, takie jak te wpływające na regulację apetytu i odpowiedzi immunologicznej.
- Toksyny bakteryjne, w niektórych przypadkach, które mogą prowadzić do stanów patologicznych.
- Związki siarkowe, takie jak siarkowodór (H2S), mające zarówno korzystne, jak i potencjalnie szkodliwe działanie na zdrowie jelit.
- Trimetyloamina (TMA), w wątrobie do trimetyloaminy-N-tlenku (TMAO), związanego z chorobami sercowo-naczyniowymi.
- Histamina, która może wpływać na reakcje alergiczne i procesy zapalne.
- Enzymy, w tym:
- Beta-glukanaza: rozkłada beta-glukany, polisacharydy występujące w ścianach komórkowych roślin.
- Celulaza: pomaga w rozkładzie celulozy, głównego składnika błonnika roślinnego.
- Ksylanaza: rozkłada ksylan, polisacharyd występujący w ścianach komórkowych roślin.
- Pektynaza: rozkłada pektyny, polisacharydy występujące w roślinach, szczególnie w owocach.
- Alfa-galaktozydaza: rozkłada alfa-galaktozydy, cukry występujące w niektórych roślinach, takich jak rośliny strączkowe.
- Beta-galaktozydaza (laktaza): rozkłada laktozę, cukier mleczny, na glukozę i galaktozę.
- Fukozaza: rozkłada fukozę, cukier występujący w niektórych polisacharydach i glikoproteinach.
- Neuraminidaza (sialidaza): rozkłada kwas sialowy w glikoproteinach i glikolipidach.
- Chitobiozaza: rozkłada chitobiozę, pochodną chityny.
- Glukuronidaza: rozkłada glukuronidy, co ma znaczenie w metabolizmie leków i detoksykacji.
- Sulfataza: uczestniczy w rozkładzie siarczanów w glikozaminoglikanach.
- Nitrataza (nitroreduktaza): redukuje azotany do azotynów.
- Aminopeptydaza: rozkłada białka na aminokwasy na końcach aminowych.
- Dipeptydyl-peptydaza: rozkłada dipeptydy na pojedyncze aminokwasy.
- Esteraza: rozkłada estry na alkohole i kwasy.
- Fosfataza: usuwa grupy fosforanowe z różnych cząsteczek.
- Bilizymy (enzymy rozkładające kwasy żółciowe): uczestniczą w metabolizmie kwasów żółciowych.
- Ureaza: przekształca mocznik w amoniak i dwutlenek węgla.
- Indolowa acetaldehydaza: uczestniczy w metabolizmie tryptofanu.
- Związki przeciwbakteryjne, w tym bakteriocyny, które mogą hamować wzrost patogennych mikroorganizmów.
- Kwasy organiczne, inne niż SCFA, takie jak kwas mlekowy, wspierające zdrowie jelit i równowagę mikrobioty.
- Glikokoniugaty, które mogą wpływać na detoksykację i metabolizm hormonów.
- Immunomodulatory, substancje wpływające na odpowiedź immunologiczną gospodarza.
- Żółciowe metabolity kwasów, które modulują metabolizm lipidów i glukozy oraz funkcję mikrobioty jelitowej.
Jak potrafimy bombardować BIO-Fabrykę mikrobów?
Lista wszystkich czynników niszczących, które wpływają niekorzystnie na mikrobiotę jelitową:
- Dieta wysoko przetworzona: bogata w cukry proste, tłuszcze trans i niską w błonnik.
- Dodatki do żywności: emulgatory, konserwanty, sztuczne słodziki.
- Antybiotykoterapia: zaburzająca równowagę mikrobioty przez eliminację zarówno patogennych, jak i korzystnych mikroorganizmów.
- Nadmierne stosowanie środków dezynfekcyjnych
- Połykanie pasty do zębów
- Stres: wpływający negatywnie na skład mikrobioty poprzez osi jelitowo-mózgową.
- Nadużywanie alkoholu: uszkadzające błonę śluzową jelit i zaburzające mikroflorę.
- Palenie tytoniu: wpływające negatywnie głównie na skład mikrobioty ustnej.
- Chroniczny brak snu: destabilizujący równowagę mikrobioty jelitowej.
- Niewystarczająca aktywność fizyczna: ograniczająca różnorodność mikrobioty jelitowej.
- Utrzymywanie starych tradycji kulinarnych: wymyślonych przez przodków na ich specyficzną sytuację.
- Zanieczyszczenie środowiska: metale ciężkie, pestycydy, które mogą działać toksycznie na mikrobiotę.
- Przewlekły stan zapalny, choroby: nasilające dysbiozę i negatywnie wpływające na funkcje mikrobioty.
- Nadmierna higiena i brak ekspozycji na mikroorganizmy: ograniczające rozwój i różnorodność mikrobioty jelitowej.
- Zaburzenia metaboliczne: takie jak otyłość, mogące zmieniać skład i funkcjonowanie mikrobioty.
- Zaburzenia jedzenia: wpływające na skład mikrobioty poprzez niezrównoważoną dietę.
- Fastfood: promocja niezdrowego zestawu mikrobioty jelitowej
- Leki: nie tylko antybiotyki, ale także NLPZ, inhibitory pompy protonowej, które mogą zaburzać mikrobiotę jelitową.
- Używki: kofeina, teina, dopalacze itp.
Mikrobiomika
Mikrobiomika to interdyscyplinarna dziedzina nauki zajmująca się badaniem mikrobiomów, czyli zbiorowych społeczności mikroorganizmów (takich jak bakterie, wirusy, grzyby, i inne mikroby) występujących w określonych środowiskach, w tym na i w ciele ludzkim. Głównym celem mikrobiomiki jest zrozumienie struktury, funkcji i dynamiki mikrobiomów oraz ich wpływu na zdrowie i choroby gospodarza.
Kluczowe obszary mikrobiomiki:
- Analiza składu mikrobiomu: Identyfikacja i klasyfikacja gatunków mikroorganizmów obecnych w próbkach z różnych środowisk, w tym z jelit, skóry, jamy ustnej i innych części ciała człowieka.
- Funkcjonalność mikrobiomu: Badanie roli mikrobiomu w metabolizmie, regulacji układu odpornościowego, ochronie przed patogenami i innych procesach biologicznych.
- Interakcje mikrobiom-gospodarz: Analiza wzajemnych oddziaływań między mikrobiotą a jej gospodarzem, w tym wpływu mikrobioty na zdrowie i rozwój chorób.
- Dynamika zmian w mikrobiomie: Obserwacja, jak różne czynniki, takie jak dieta, antybiotyki, styl życia i środowisko, wpływają na skład i funkcjonowanie mikrobiomu.
Human Microbiome Projekt 2007
Human Microbiome Project (HMP), czyli Projekt Mikrobiomu Człowieka, to inicjatywa badawcza uruchomiona w 2007 roku przez National Institutes of Health (NIH) w Stanach Zjednoczonych. Jej głównym celem jest zbadanie i charakteryzowanie mikrobiomu człowieka, aby zrozumieć jego rolę w zdrowiu i chorobach. Projekt ten ma na celu mapowanie mikrobioty obecnej w różnych częściach ciała ludzkiego, w tym w przewodzie pokarmowym, na skórze, w jamie ustnej, w nosie, w układzie oddechowym, urogenitalnym i innych, i określenie, jak zmiany w tych mikrobiologicznych wspólnotach mogą wpływać na ryzyko rozwoju chorób.
Milion Microbiome of Humans - Projekt 2019
Milion Microbiome of Humans Project (MMHP) to międzynarodowa inicjatywa badawcza, której celem jest zsekwencjonowanie mikrobiomu od miliona ludzi z różnych regionów świata, aby stworzyć najobszerniejszą bazę danych na temat mikrobioty ludzkiej. Projekt ten ma na celu głębsze zrozumienie złożonych wzajemnych relacji między mikrobiotą a zdrowiem ludzi, a także identyfikację wzorców mikrobioty związanych z różnymi stanami zdrowia, chorobami, dietami, stylami życia oraz wpływami środowiskowymi.
Podobnie jak Human Microbiome Project, MMHP skupia się na analizie mikroorganizmów znajdujących się w różnych środowiskach ciała ludzkiego, w tym w przewodzie pokarmowym, na skórze, w jamie ustnej i innych. Jednak zakres MMHP jest szerszy ze względu na planowaną liczbę uczestników i zasięg geograficzny, co ma na celu uchwycenie większej różnorodności mikrobiologicznej.
Projekt ten dąży do osiągnięcia kilku kluczowych celów:
- Zwiększenie zrozumienia wpływu mikrobiomu na zdrowie i choroby.
- Rozwój personalizowanych podejść medycznych opartych na charakterystyce mikrobiomu.
- Promowanie nowych strategii interwencyjnych, w tym probiotyków, prebiotyków i diety, dla poprawy zdrowia publicznego.
Przez zastosowanie zaawansowanych technik sekwencjonowania i analizy danych, MMHP ma potencjał do przyczynienia się do rewolucji w medycynie, umożliwiając rozwój nowych terapii ukierunkowanych na mikrobiom oraz dostarczając wiedzy potrzebnej do zapobiegania chorobom i promowania zdrowia na poziomie globalnym.
Fakty i Mity - Mikrobiota jelitowa
Fakty:
- Nie ma dobrych i złych bakterii – najważniejsza jest równowaga
- Symbioza z żywicielem jedyne dobro - stać Cię na to?
- Nie ma jednego idealnego mikrobiomu - jest indywidualny
- Mikrobiota zmienia się w czasie - warto wiedzieć
- Odpowiednia dieta promuje zdrowie mikrobioty - i Twoje
Mity:
- Im więcej szczepów w probiotykach, tym lepiej
- Probiotyki leczą
- Kiszonki są probiotykami
szczegóły i na podstawie: artykułu w Hellozdrowie.pl
opracowanie strony na podstawie oryginalny tekst zebrany przez ChatGPT4 i późniejszej korekty merytorycznej