~ Polska Szkoła Cybernetyki
materiał przygotowany przez Gemini, wymaga merytorycznego sprawdzenia
1. Esencja (Wizytówka dla Polskiej Szkoły Cybernetyki)
Polska Szkoła Cybernetyki (PSC) to historyczny, interdyscyplinarny ruch naukowy (szkoła naukowa), a nie fizyczna placówka edukacyjna. Została zainicjowana w latach 60. XX wieku przez Mariana Mazura i skupiała naukowców dążących do **zastosowania ścisłych praw cybernetyki** (nauki o sterowaniu i informacji) do analizy systemów autonomicznych, w tym **psychologii, socjologii, wojskowości i zarządzania państwem**.
- Łącze/link do strony archiwalnej (przykład): autonom.edu.pl (Archiwum prac Mariana Mazura)
Historia
Polska Szkoła Cybernetyki (PSC) uformowała się formalnie w latach 60. XX wieku, choć jej korzenie sięgają prac Mariana Mazura z lat 40.
- Inicjator: Za ojca i głównego teoretyka PSC uznaje się doc. dr hab. inż. Mariana Mazura.
- Przełom (lata 60.): Ruch nabrał impetu po wydaniu przez Mazura fundamentalnych dzieł: "Cybernetyczna teoria układów samodzielnych" (1966) oraz "Jakościowa teoria informacji" (1970). Prace te stworzyły oryginalny, polski system pojęciowy (meta-teorię) do opisu systemów autonomicznych (jak człowiek czy społeczeństwo).
- Rozwój (lata 70.): Wokół Mazura skupiła się grupa naukowców z różnych dziedzin (socjologów, psychologów, wojskowych, pedagogów), którzy zaczęli stosować jego modele teoretyczne w swoich dyscyplinach. PSC była aktywna głównie w Warszawie, m.in. w ramach seminariów (np. w Wojskowej Akademii Technicznej).
- Cel: Ambicją PSC było stworzenie uniwersalnego "języka" pozwalającego na obiektywną analizę i optymalizację (sterowanie) złożonymi systemami społecznymi, co miało fundamentalne znaczenie dla strategii państwa.
Skład personalny (Główne postacie)
- doc. dr hab. inż. Marian Mazur – Twórca podstaw teoretycznych PSC (teoria systemów autonomicznych, jakościowa teoria informacji).
- doc. dr hab. Józef Kossecki – Socjolog, historyk, politolog. Najwybitniejszy uczeń Mazura, który przeniósł jego teorie na grunt nauk społecznych (cybernetyka społeczna, teoria walki, normy społeczne).
- prof. dr hab. Janusz Wojciech Goćkowski – Socjolog, znawca socjologii nauki, współtwórca analiz systemowych w naukach społecznych.
- prof. dr hab. Zbigniew Kwieciński – Pedagog, socjolog edukacji, stosował cybernetykę w analizie systemów oświatowych.
- Inni naukowcy związani lub kontynuujący myśl PSC: dr hab. inż. Leszek Kwieciński, dr hab. inż. Wiesław W. Gasparski, płk prof. dr hab. Julian Pańków.
2. TOP_Linki: Łącza zewnętrzne i alternatywy
| Lp | Nazwa | adres url | Opis |
|---|---|---|---|
| 1. | Wikipedia (PSC) | pl.wikipedia.org | Artykuł encyklopedyczny o historii i założeniach Polskiej Szkoły Cybernetyki. |
| 2. | Wikipedia (Marian Mazur) | pl.wikipedia.org | Biogram twórcy PSC, kluczowy dla zrozumienia podstaw teoretycznych. |
| 3. | Autonom.edu.pl | autonom.edu.pl | Strona poświęcona archiwizacji i popularyzacji prac Mariana Mazura. |
| 4. | Wikipedia (Józef Kossecki) | pl.wikipedia.org | Biogram głównego kontynuatora myśli Mazura w naukach społecznych. |
| 5. | Nowa Debata (Analiza) | nowadebata.pl | Artykuł analizujący znaczenie i potencjał PSC we współczesnym świecie. |
| 6. | Facebook (Grupa) | facebook.com | Przykład współczesnej społeczności dyskutującej i rozwijającej idee PSC. |
| 7. | Alternatywa (Szkoła Lwowsko-Warszawska) | pl.wikipedia.org | Inna, fundamentalna polska szkoła naukowa (filozofia analityczna, logika). |
| 8. | Alternatywa (System Dynamics) | en.wikipedia.org | Zachodnia szkoła (Jay Forrester, MIT) analizy złożonych systemów (konkurencyjna/równoległa metodologia). |
| 9. | Alternatywa (General Systems Theory) | en.wikipedia.org | Ogólna teoria systemów (Bertalanffy), szerszy kontekst myślenia systemowego. |
3. Cel, dostępność i znaczenie witryny (dot. psc.edu.pl / autonom.edu.pl)
Witryny poświęcone PSC (jak autonom.edu.pl) służą jako **cyfrowe archiwum i centrum edukacyjne**. Ich celem jest **ochrona dorobku intelektualnego** Mariana Mazura i jego kontynuatorów przed zapomnieniem oraz **popularyzacja** cybernetyki jako narzędzia analitycznego. Dostęp do tych materiałów (książek, artykułów) jest **całkowicie darmowy**. Znaczenie tych witryn polega na udostępnieniu unikalnej, polskiej "meta-nauki", która pozwala na obiektywną analizę systemów społecznych, psychologicznych i politycznych, w oderwaniu od tradycyjnych, często ideologicznych metod humanistyki.
4. Charakterystyka i wsparcie społeczne
Czy jest dla początkujących
- Absolutnie nie. Treści PSC są przeznaczone dla **odbiorcy zaawansowanego**. Wymagają znajomości teorii systemów, logiki i abstrakcyjnego myślenia. Jest to poziom wysoce akademicki.
W jakiej części jest darmowa
- Dostęp do wiedzy (książek, artykułów) archiwizowanej na stronach poświęconych PSC jest **w 100% darmowy**, w ramach misji edukacyjnej i ochrony dziedzictwa.
Czy ma opcję dla organizacji non-profit
- Tak. Cała inicjatywa (PSC) ma charakter **naukowy i non-profit**. Fundacje i stowarzyszenia zajmujące się popularyzacją PSC działają w interesie publicznym, a nie komercyjnym.
Co inicjatywa wspiera altruistycznie
- Inicjatywa wspiera altruistycznie **ochronę polskiego dziedzictwa naukowego** (dzieł Mazura) oraz **rozwój myślenia systemowego** w społeczeństwie. Dąży do podniesienia poziomu analizy i podejmowania decyzji w sferze publicznej (polityce, edukacji) poprzez dostarczanie obiektywnych narzędzi analitycznych.
5. Postaw najważniejsze 3 pytania dla tematu witryny i jej działalności
- W jaki sposób teorie PSC, stworzone w latach 60. do analizy systemów analogowych, mogą być skutecznie zastosowane do opisu współczesnych, złożonych systemów cyfrowych (np. AI, sieci społecznościowe, wojna informacyjna)?
- Dlaczego Polska Szkoła Cybernetyki, mimo swojego ogromnego potencjału analitycznego, została zmarginalizowana w polskiej nauce po 1989 roku i jakie są bariery w jej powrocie do głównego nurtu akademickiego?
- Jakie są fundamentalne różnice między "sterowaniem" (homeostazą, optymalizacją) w ujęciu Mazura a zachodnimi koncepcjami "zarządzania" (management) lub "ładu" (governance) w systemach społecznych?
6. Problem / Rozwiązanie problemu (Aspekt systemowy/informacyjny)
Problem systemowy
- Współczesne społeczeństwa cierpią na **chaos informacyjny (entropię informacyjną)** i kryzys decyzyjny. Systemy (państwa, organizacje) są niestabilne, podatne na dezinformację i manipulację, ponieważ brakuje im obiektywnych narzędzi do analizy procesów sterowania (np. przepływu mocy i informacji).
Rozwiązanie (Polska Szkoła Cybernetyki)
- PSC dostarcza **formalny, matematyczny aparat pojęciowy** (meta-język) do opisu systemów autonomicznych. Umożliwia precyzyjne modelowanie procesów motywacyjnych (homeostaza), przepływu informacji (teoria jakościowa) i walki o sterowanie.
- Zastosowanie modeli PSC pozwala na **projektowanie bardziej odpornych (homeostatycznych) systemów społecznych** oraz na obiektywną diagnozę przyczyn ich dysfunkcji, co prowadzi do skuteczniejszej optymalizacji (lepszego sterowania).
przygotowanie pierwszej treści w wartości 100 zł. Płatne w centrali projektu. 50% wpłaty przeznaczane jest dla opiekuna tematu a 10% natychmiast na cele charytatywne.